Lịch sử loài người không chỉ là những trang sử vàng chói lọi hay những bước tiến vĩ đại, mà còn là câu chuyện về sự thay đổi, thích nghi và cả những sai lầm. Khi ta nhìn vào chính mình qua lăng kính của quá khứ, liệu ta có thấy được sự thật ẩn giấu dưới bề mặt của sự văn minh? Cuốn sách Sapiens: Lược Sử Loài Người của Yuval Noah Harari không chỉ kể lại lịch sử của loài người mà còn mở ra một hành trình sâu sắc, đưa ta trở về những khoảnh khắc quyết định của nhân loại. Từ những bước đi chập chững đầu tiên trong cuộc cách mạng nhận thức đến những đột phá của thời đại công nghệ, Sapiens đưa ta đối diện với câu hỏi: Con người thực sự là ai và đã trở thành như thế nào? Cuốn sách không chỉ thách thức nhận thức của chúng ta về lịch sử mà còn khơi dậy những suy nghĩ về tương lai của chính loài người.

I/ Đôi nét về tác giả

Yuval Noah Harari, một cái tên không quá xa lạ đối với những người yêu thích lịch sử và triết học, ông là một nhà sử học, là nhà tư tưởng có tầm ảnh hưởng sâu rộng trên toàn cầu. Sinh ra tại Israel vào năm 1976, Yuval Noah Harari đã sớm bộc lộ niềm đam mê với lịch sử và con đường học thuật. Ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Oxford, nơi ông chuyên nghiên cứu về lịch sử quân sự thời Trung cổ. Tuy nhiên, không dừng lại ở đó, Yuval Noah Harari đã mở rộng phạm vi nghiên cứu của mình sang các lĩnh vực khác và bao gồm cả lịch sử nhân loại, sinh học cùng với công nghệ. Từ đó ông đã mang đến những cách nhìn mới mẻ và sâu sắc về quá trình phát triển của loài người.

Quyển sách Sapiens: Lược Sử Loài Người là một thành tựu đáng chú ý của Yuval Noah Harari khi ông đã khéo léo tổng hợp hàng triệu năm lịch sử nhân loại trong một cuốn sách vừa dễ hiểu mà cũng vừa đầy thách thức về mặt tư duy. Ông không chỉ trình bày các sự kiện lịch sử mà còn khám phá và đặt câu hỏi về những nền tảng đạo đức, xã hội và triết học của con người. Cuốn sách này nhanh chóng trở thành hiện tượng xuất bản toàn cầu, được dịch ra hơn 60 ngôn ngữ và nhận được sự ca ngợi từ nhiều nhà phê bình cũng như độc giả khắp thế giới.

Bên cạnh đó, ở thời đại ngày nay, Yuval Noah Harari còn được xem là một trong những nhà tư tưởng hàng đầu, một người dẫn dắt những cuộc thảo luận về tương lai của nhân loại với sự am hiểu sâu sắc và tầm nhìn xa rộng. Các bài giảng và tác phẩm của ông tiếp tục thu hút hàng triệu người, truyền cảm hứng cho họ suy ngẫm về quá khứ, hiện tại và những thách thức mà loài người sẽ phải đối mặt trong tương lai.

II/ Tác phẩm

Sapiens: Lược Sử Loài Người là một cuốn sách sử học và triết học do Yuval Noah Harari chấp bút, tái hiện một cách tổng quát và sâu sắc quá trình phát triển của loài người từ thuở sơ khai cho đến ngày nay. Khởi đầu từ sự xuất hiện của Homo Sapiens cách đây khoảng 200.000 năm, Yuval Noah Harari dẫn dắt người đọc qua bốn cuộc cách mạng lớn: Cách mạng nhận thức; Cách mạng nông nghiệp; Sự thống nhất của loài người và Cách mạng khoa học.

Cuốn sách không chỉ đơn thuần là một bản tường thuật về lịch sử mà còn là một công trình phân tích những yếu tố đã định hình nhân loại. Ông đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản chất con người về vai trò của trí tưởng tượng và niềm tin trong việc xây dựng xã hội. Ông cũng xem xét tác động của các hệ thống kinh tế, tôn giáo và chính trị đến sự phát triển của nhân loại, từ đó khám phá các yếu tố dẫn đến thành công và sự tồn tại của Homo Sapiens.

Ngoài ra, Yuval Noah Harari không ngại lật ngược lại những giả định phổ biến về sự tiến bộ và hạnh phúc, thách thức người đọc suy ngẫm về những gì thực sự quan trọng trong cuộc sống và tương lai của loài người trong bối cảnh sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ. Sapiens: Lược Sử Loài Người không chỉ là một cuốn sách lịch sử đơn thuần mà còn là một hành trình khám phá tâm hồn và tư duy của con người, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của chính mình.

Cách mạng nhận thức: Sự khác biệt tạo nên Homo Sapiens

Cuộc cách mạng nhận thức diễn ra khoảng 70.000 năm trước đã đánh dấu một bước ngoặt vĩ đại khi con người từ chỗ chỉ là một sinh vật biết sử dụng công cụ trở thành một giống loài có khả năng tưởng tượng và truyền tải những ý tưởng phức tạp. Chính nhờ khả năng này mà loài người mới có thể tạo dựng và củng cố các hệ thống niềm tin, tôn giáo và thậm chí là những khái niệm như quốc gia, luật pháp hay tiền tệ.

“Nhờ cuộc cách mạng nhận thức, con người có thể truyền đạt thông tin về những điều không tồn tại thực sự, chẳng hạn như linh hồn, thần linh, hay quốc gia”

Yuval Noah Harari đã chỉ ra rằng, sự tiến bộ vượt bậc của loài người không chỉ dựa trên những tiến bộ kỹ thuật mà còn nằm ở khả năng tưởng tượng và hợp tác trong những cấu trúc xã hội phức tạp. Những điều “không tồn tại thực sự” như linh hồn, thần linh hay quốc gia đều là sản phẩm của trí tưởng tượng tập thể, nhưng chính những khái niệm này lại có sức mạnh định hình toàn bộ lịch sử nhân loại. Quốc gia, với những biên giới vô hình và những biểu tượng tinh thần đã trở thành một thực thể quyền lực dù nó không có sự tồn tại vật chất. Tương tự đối với thần linh và các linh hồn, mặc dù là những thực thể không thể thấy được nhưng đã trở thành nền tảng cho hàng loạt tôn giáo và hệ thống đạo đức.

Nhờ cuộc cách mạng nhận thức, con người không chỉ tồn tại dựa trên bản năng sinh tồn mà còn phát triển những ý tưởng, giá trị và niềm tin, giúp họ kết nối và xây dựng những cộng đồng lớn hơn, phức tạp hơn. Điều này đã mang lại cho loài người một ưu thế vượt trội so với các loài khác. Đồng thời, điều đó cũng đặt ra những thách thức đạo đức và triết học về sự phân biệt giữa thực tại và tưởng tượng. Thông qua câu nói này, Yuval Noah Harari không chỉ phác thảo quá trình phát triển của nhận thức loài người mà còn mời gọi chúng ta suy ngẫm về bản chất của những giá trị và niềm tin mà chúng ta đang nắm giữ.

“Sự hợp tác linh hoạt giữa các cá nhân trong một nhóm đông người đã giúp Homo sapiens có thể sống sót và phát triển mạnh mẽ hơn bất cứ loài nào khác.”

Sự hợp tác linh hoạt giữa các cá nhân trong một nhóm đông người chính là yếu tố then chốt giúp Homo Sapiens vươn lên trở thành loài thống trị trên Trái Đất. Khác với các loài động vật khác, Homo Sapiens không chỉ dựa vào sức mạnh cá nhân hay khả năng sinh tồn đơn lẻ, mà họ dựa vào khả năng làm việc cùng nhau trong những cộng đồng lớn, phức tạp và đa dạng. Trước hết, sự hợp tác linh hoạt cho phép con người phân công lao động một cách hiệu quả và từ đó tối ưu hóa các nguồn lực và kỹ năng. Một cộng đồng có thể bao gồm những cá nhân với những khả năng, kiến thức và kinh nghiệm khác nhau, từ săn bắt, hái lượm đến chế tạo công cụ hay truyền đạt tri thức. Sự phân công này không chỉ giúp cộng đồng đạt được mục tiêu sống còn mà còn tạo nên nền tảng cho sự phát triển của các nền văn minh. Khả năng linh hoạt trong việc thích nghi và phối hợp cũng giúp Homo Sapiens ứng phó với những thách thức từ môi trường xung quanh.

Tuy nhiên, điều thực sự làm Homo Sapiens khác biệt chính là khả năng hợp tác vượt ra ngoài phạm vi của nhóm người quen biết trực tiếp. Nhờ vào các “thực tại tưởng tượng” như tôn giáo, luật pháp và đạo đức, con người có thể đoàn kết hàng nghìn hay thậm chí hàng triệu người lại với nhau dưới một mục tiêu chung, một niềm tin chung. Chính điều này đã giúp loài người xây dựng nên những xã hội lớn, phát triển các nền văn minh vĩ đại và cuối cùng là thống trị hành tinh. Nhưng cũng chính vì điều này đã đặt ra thách thức lớn cho họ: làm sao để duy trì sự hợp tác khi xã hội ngày càng trở nên phức tạp và chia rẽ? Câu trả lời có lẽ nằm ở khả năng của loài người trong việc không ngừng sáng tạo và đổi mới các cấu trúc xã hội, văn hóa và niềm tin để thích nghi với những thay đổi của thời đại.

Cách mạng nông nghiệp: Lời nguyền của hạt lúa

Yuval Noah Harari đã gọi Cách mạng nông nghiệp là “một trong những cú lừa vĩ đại nhất lịch sử.”. Và sự thật đó là một sự đảo ngược trong lối tư duy đầy khiêu khích và mang tính triết lý sâu sắc của ông về mối quan hệ giữa con người và các loài cây trồng.

“Con người không thuần hóa lúa mì, mà chính lúa mì thuần hóa con người”

Yuval Noah Harari không chỉ đơn thuần bàn về lúa mì như một cây lương thực mà ông còn đặt ra câu hỏi về bản chất quyền lực, sự phụ thuộc và sự trao đổi vị trí trong mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Thực chất cũng dễ hiểu được lý do ông lại cho rằng như vậy, ta thường nghĩ rằng loài người là chủ thể của quá trình thuần hóa, rằng chính con người đã biến đổi cây cỏ, vật nuôi theo ý muốn để phục vụ cho nhu cầu sống còn và phát triển. Tuy nhiên, Yuval Noah Harari lại cho rằng lúa mì mới là kẻ điều khiển cuộc chơi. Khi con người bắt đầu chuyển từ lối sống săn bắt hái lượm sang nông nghiệp, họ đã đặt lúa mì vào trung tâm của đời sống kinh tế và xã hội. Từ đó, con người bị ràng buộc với việc chăm sóc, bảo vệ và trồng trọt lúa mì. Lâu dần, con người phải xây dựng nhà cửa gần các cánh đồng, tổ chức xã hội xung quanh việc canh tác và cuối cùng, lúa mì đã “thuần hóa” con người khi biến họ từ những người du mục tự do thành những người nông dân cố định bị ràng buộc với mảnh đất và mùa màng.

Bên cạnh đó, ông cũng cho thấy việc canh tác lúa mì không chỉ đòi hỏi công sức mà còn tạo ra sự phụ thuộc sâu sắc. Con người buộc phải bảo vệ mùa màng khỏi sâu bệnh, thiên tai và cạnh tranh với các loài cỏ dại. Điều này đã dẫn đến việc con người đầu tư thời gian, sức lực và cả tài nguyên ngày càng nhiều chỉ vào việc chăm sóc lúa mì, đôi khi đến mức hy sinh cả chất lượng cuộc sống và sức khỏe của họ. Trong khi đó, lúa mì ngày càng lan rộng, từ một loài cây hoang dã trở thành một trong những cây trồng phổ biến nhất trên thế giới và sở hữu sức ảnh hưởng đến hàng triệu người.

“Cách mạng nông nghiệp đã tạo ra xã hội bất bình đẳng hơn, bởi nó dẫn đến sự hình thành các tầng lớp xã hội và các hệ thống quyền lực.”

Yuval Noah Harari đã không ngần ngại phê phán Cách mạng nông nghiệp là một bước ngoặt tạo nên sự bất bình đẳng sâu sắc trong xã hội loài người. Trước thời kỳ này, con người sống trong các xã hội săn bắn hái lượm, nơi mà sự phân chia giai cấp gần như không tồn tại. Mọi người đều tham gia vào quá trình tìm kiếm thức ăn và nguồn lực một cách bình đẳng. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của nền nông nghiệp, con người bắt đầu định cư, canh tác và tích lũy của cải và điều này đã dẫn đến sự phân hóa rõ rệt giữa các tầng lớp xã hội. Những người sở hữu đất đai và nông sản trở thành tầng lớp thống trị, trong khi những người khác phải làm việc như những tá điền hoặc nô lệ để duy trì sự sống.

Cách mạng nông nghiệp không chỉ làm thay đổi phương thức sản xuất mà còn định hình lại toàn bộ cấu trúc xã hội. Ông nhấn mạnh rằng, sự hình thành các tầng lớp xã hội và hệ thống quyền lực từ Cách mạng nông nghiệp không phải là một bước tiến tự nhiên hay tất yếu trong lịch sử nhân loại, mà là một sự “bất công” được duy trì và củng cố qua nhiều thế kỷ. Điều này cho thấy, dù con người có tiến hóa về mặt công nghệ và tư duy nhưng sự bất bình đẳng và áp bức vẫn là một phần không thể tách rời khỏi lịch sử của chúng ta. Yuval Noah Harari, với cái nhìn sắc bén đã khiến người đọc nhận ra rằng, điều mà chúng ta thường nghĩ là một tiến bộ lớn của nhân loại thực chất lại ẩn chứa những mầm mống của sự bất công xã hội kéo dài đến tận ngày nay.

Sự hình thành các trật tự tưởng tượng: Quyền lực và huyền thoại

“Mọi trật tự tưởng tượng đều mong manh và dễ bị lung lay nếu như mất đi sự đồng thuận của số đông”

Theo ông, mọi trật tự xã hội, từ quốc gia, tôn giáo, đến các hệ thống kinh tế thực chất đều dựa trên những tưởng tượng chung, những câu chuyện mà chúng ta tự kể với nhau và tin tưởng vào. Những trật tự này không tồn tại như các thực thể vật chất mà chúng ta có thể chạm vào hay đo lường mà tồn tại trong tâm trí và sự đồng thuận của con người. Điều này đồng nghĩa với việc nếu mất đi sự đồng thuận của số đông thì những trật tự tưởng tượng ấy sẽ trở nên mong manh và dễ dàng sụp đổ. Lịch sử đã chứng kiến không ít những lần trật tự xã hội thay đổi khi niềm tin của con người vào chúng bị lung lay, từ sự sụp đổ của các đế chế cổ đại, sự thăng trầm của các tôn giáo, cho đến các cuộc cách mạng lật đổ các chế độ chính trị.

Nhận định của Yuval Noah Harari không chỉ phản ánh sự mong manh của các hệ thống tưởng tượng mà còn nhắc nhở chúng ta về sức mạnh của niềm tin tập thể. Một hệ thống dù có vẻ vững chắc đến đâu nhưng nếu không còn nhận được sự ủng hộ và đồng thuận từ số đông sẽ dễ dàng tan rã. Yuval Noah Harara thật sự đã mang lại một góc nhìn mới mẻ về cách mà con người tổ chức xã hội và cách mà chúng ta cần phải thận trọng duy trì những gì mình tin tưởng, bởi những gì ta coi là hiển nhiên có thể tan biến chỉ trong chốc lát khi sự đồng thuận ấy không còn.

“Chỉ bằng cách chấp nhận những huyền thoại này, con người mới có thể sống cùng nhau trong các xã hội đông đúc và phức tạp.”

Ông cho rằng, những huyền thoại hay nói cách khác là những câu chuyện, những niềm tin chung mà con người chấp nhận đều là nền tảng để duy trì trật tự và sự đoàn kết trong các cộng đồng lớn. Trong những xã hội nguyên thủy, khi số lượng người còn ít, các quy tắc đạo đức và trật tự xã hội có thể dễ dàng được duy trì thông qua mối quan hệ cá nhân và sự quen biết trực tiếp. Nhưng khi xã hội ngày càng phát triển và trở nên đông đúc, những mối quan hệ này không còn đủ để đảm bảo sự ổn định và hòa hợp. Ở đây, những huyền thoại mà ông đề cập chẳng hạn như tôn giáo, các hệ tư tưởng chính trị hay các giá trị văn hóa đều trở thành công cụ cần thiết để con người có thể chung sống hòa bình.

Điều này cũng cho thấy sự quan trọng của niềm tin tập thể trong việc xây dựng và duy trì các cấu trúc xã hội. Chúng không chỉ giúp con người chia sẻ cùng một tầm nhìn về thế giới mà còn thúc đẩy sự gắn kết và hợp tác xã hội, ngay cả khi họ chưa từng gặp mặt nhau. Dù những huyền thoại có thể không dựa trên sự thật khách quan nhưng nếu được chấp nhận rộng rãi sẽ có sức mạnh biến những ý tưởng trừu tượng trở thành hiện thực, và từ đó xây dựng nên những xã hội lớn mạnh và ổn định.

Cách mạng khoa học: Khát vọng kiểm soát và sự nổi lên của chủ nghĩa nhân văn

“Khoa học hiện đại khác với mọi truyền thống tri thức trước đây bởi nó có mục tiêu rõ ràng: gia tăng sức mạnh của con người”

Khác với những hệ thống tri thức truyền thống như tôn giáo, triết học hay huyền học, khoa học hiện đại không chỉ tìm kiếm sự hiểu biết về thế giới mà còn có một mục tiêu rõ ràng là gia tăng sức mạnh của con người. Các truyền thống tri thức trước đây thường tập trung vào việc giải thích vũ trụ và vị trí của con người, đồng thời còn cung cấp những chuẩn mực đạo đức và hướng dẫn cho cuộc sống. Chúng tạo ra những hệ thống niềm tin nhằm giúp con người cảm thấy an toàn và có ý nghĩa trong một thế giới đầy biến động. Tuy nhiên, những hệ thống này thường ít khi có khả năng thay đổi thực tại vật chất hoặc cải thiện trực tiếp điều kiện sống của con người.

Ngược lại, khoa học hiện đại tập trung vào việc khai thác và kiểm soát thế giới tự nhiên để phục vụ cho những nhu cầu cụ thể của con người. Mục tiêu không chỉ là hiểu biết mà là kiểm soát, chế ngự tự nhiên và tận dụng nó để nâng cao quyền lực và chất lượng sống. Điều này được thể hiện rõ thông qua sự tiến bộ vượt bậc trong công nghệ, y học, năng lượng, truyền thông và những lĩnh vực đã thay đổi hoàn toàn cách mà con người sống và tương tác với thế giới xung quanh. Dẫu cho khoa học hiện đại là con đường dẫn đến sức mạnh thì con người vẫn cần phải giải đáp được những câu hỏi đạo đức và xã hội sâu sắc về cách con người sử dụng sức mạnh này.

“Cách mạng khoa học đã không chỉ thay đổi cách chúng ta nhìn nhận thế giới, mà còn thay đổi cách chúng ta nhìn nhận chính bản thân mình.”

Câu nói này của Yuval Noah Harari trong quyển sách Sapiens không chỉ là một lời khẳng định về tầm quan trọng của Cách mạng khoa học, mà còn là một sự nhận định sâu sắc về tác động sâu xa của nó đối với sự tự nhận thức của con người. Trước khi Cách mạng khoa học xảy ra, nhận thức của con người về thế giới và về chính bản thân mình chủ yếu dựa trên các niềm tin tôn giáo, huyền bí hoặc triết học. Các hệ thống niềm tin này định hình cách chúng ta hiểu về bản thân, về vũ trụ và về vị trí của mình trong nó. Tuy nhiên, với sự ra đời của khoa học hiện đại, con người đã bắt đầu đặt câu hỏi về những điều mà trước đây họ coi là không thể thay đổi. Cách mạng khoa học đã cung cấp những công cụ và phương pháp để con người không chỉ hiểu biết sâu hơn về thế giới tự nhiên mà còn về chính bản thân mình. Những khám phá trong sinh học và y học đã thay đổi hoàn toàn cách con người nhìn nhận về cơ thể và sự sống, khiến chúng ta nhận ra rằng sự tồn tại của con người không hề tách rời khỏi các quy luật tự nhiên. Thay vì nhìn nhận mình như những sinh vật có sự sống bất biến, con người bắt đầu nhận thức mình là kết quả của quá trình tiến hóa và là một phần không thể tách rời của môi trường sinh học.

Cách mạng khoa học cũng đã thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về trí tuệ và ý thức. Con người thường coi trí tuệ như một món quà từ các đấng thần linh ở thời điểm trước đây, nhưng nhờ các nghiên cứu khoa học ở thời hiện đại, chúng ta hiểu rằng ý thức và trí tuệ của con người là sản phẩm của quá trình phát triển phức tạp của bộ não và hệ thần kinh. Điều này đã mở ra những câu hỏi mới về bản chất của ý thức, về khả năng và giới hạn của trí tuệ nhân loại. Khoa học không chỉ là một công cụ để khám phá thế giới xung quanh mà còn là một tấm gương soi chiếu lại bản thân chúng ta, buộc chúng ta đối diện với những sự thật mới mẻ và đôi khi đáng kinh ngạc về chính mình. Điều này thể hiện rõ trong sự chuyển đổi từ một cái nhìn đầy huyền bí và tôn giáo về bản thân sang một cách tiếp cận mang tính khoa học và lý tính, làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta hiểu về vị trí của mình trong vũ trụ.

Thế giới hiện đại: Tiến bộ hay thảm hoạ?

“Chúng ta có thực sự hạnh phúc hơn tổ tiên săn bắn hái lượm?”

Yuval Noah Harari đã đặt ra một câu hỏi cũng như một thách thức lớn đối với cách nhìn truyền thống về tiến bộ và phát triển trong lịch sử nhân loại. Khi nghĩ về quá trình tiến hóa của con người từ thời săn bắn hái lượm đến xã hội hiện đại, chúng ta thường mặc định rằng sự phát triển này đồng nghĩa với sự gia tăng hạnh phúc và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, qua câu hỏi này, ông buộc chúng ta phải xem xét lại liệu những thành tựu của nền văn minh hiện đại có thực sự mang lại hạnh phúc lớn hơn cho con người hay không. Tổ tiên săn bắn hái lượm của chúng ta sống trong một môi trường xã hội và sinh thái hoàn toàn khác biệt. Họ phụ thuộc trực tiếp vào thiên nhiên và mặc dù cuộc sống của họ có thể khắc nghiệt nhưng họ lại có mối quan hệ mật thiết với môi trường xung quanh, điều mà người hiện đại ngày nay khó có được. Yuval Noah Harari đã đặt câu hỏi về việc liệu sự tự do và bình đẳng tương đối trong các xã hội săn bắn hái lượm có thực sự mang lại cảm giác thỏa mãn và hạnh phúc hơn so với cuộc sống hiện đại, nơi mà con người phải đối mặt với áp lực công việc, sự cạnh tranh và kèm theo đó là các mối quan hệ xã hội phức tạp.

Ngoài ra, ông cũng gợi ý rằng, mặc dù chúng ta có thể đạt được những thành tựu về vật chất nhưng liệu những điều này có thực sự mang lại sự thỏa mãn nội tại hay không? Khi con người không còn phải lo lắng về các nhu cầu cơ bản như thức ăn, nước uống và nơi ở. Liệu những lo lắng mới về sự nghiệp, địa vị xã hội và danh vọng có thực sự đem lại sự hài lòng? Hay ngược lại, nhân loại đã đánh mất một điều gì đó cơ bản mà tổ tiên chúng ta đã từng sở hữu – một cuộc sống đơn giản nhưng đầy đủ và hài hòa với thiên nhiên? Một sự thật không thể phũ phàng là câu hỏi của Harari không chỉ là một sự suy tư về hạnh phúc, mà còn là lời nhắc nhở chúng ta cần phải đánh giá lại các giá trị mà chúng ta theo đuổi. Liệu tiến bộ kỹ thuật và xã hội có đồng nghĩa với sự tiến bộ trong hạnh phúc hay không? Hay chúng ta đã đánh đổi sự bình yên nội tâm và hạnh phúc tự nhiên để đổi lấy những tiện nghi vật chất và thành tựu phù phiếm? Điều này khiến mỗi người chúng ta phải suy ngẫm về ý nghĩa thực sự của hạnh phúc và liệu ta có thể tìm lại nó trong cuộc sống hiện đại đầy phức tạp.

“Con người đã đạt được rất nhiều thành tựu, nhưng chúng ta có thể đang đánh đổi tất cả để đạt được những mục tiêu ngắn hạn mà bỏ qua hậu quả lâu dài.”

Trong suốt lịch sử, con người đã không ngừng phát minh, khám phá và chinh phục thế giới xung quanh. Chúng ta đã xây dựng những nền văn minh vĩ đại, phát triển khoa học công nghệ và tạo ra những tiện nghi chưa từng có. Những thành tựu này đã mang lại sự thịnh vượng, nâng cao chất lượng cuộc sống và mở ra những chân trời mới cho nhân loại. Tuy nhiên, Yuval Noah Harari nhắc nhở chúng ta rằng, những thành tựu ấy có thể đi kèm với một cái giá rất đắt mà chúng ta không dễ dàng nhận ra trong thời điểm hiện tại.

Hơn nữa, câu nói này cũng phản ánh một sự thật cay đắng về tâm lý và động lực của con người. Con người thường bị cuốn hút bởi những thành quả tức thời và dễ dàng bỏ qua những rủi ro hoặc thiệt hại trong tương lai. Từ việc khai thác tài nguyên thiên nhiên đến sự phát triển đô thị ồ ạt, từ các quyết định kinh tế ngắn hạn đến chính sách toàn cầu, con người dường như luôn đặt lợi ích trước mắt lên trên tất cả mà không nghĩ đến những tác động lâu dài mà điều này có thể mang lại.

Trong bối cảnh hiện nay, khi thế giới đang phải đối mặt với nhiều thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường và sự bất bình đẳng gia tăng, câu nói của ông trở nên càng có ý nghĩa hơn. Nó thúc giục chúng ta phải suy ngẫm về những giá trị mà chúng ta đang theo đuổi và liệu những thành tựu hiện tại có thực sự đáng giá nếu chúng ta đang đánh đổi tương lai của chính mình và của các thế hệ sau.

III/ Cảm nhận cá nhân

Quyển sách Sapiens của Yuval Noah Harari là một tác phẩm đầy sức mạnh, không chỉ vì sự tường thuật chi tiết về lịch sử loài người, mà còn bởi cách nó buộc độc giả suy ngẫm về những điều tưởng chừng như hiển nhiên. Yuval Noah Harari không chỉ đơn thuần kể lại lịch sử mà ông còn phân tích sâu sắc và đôi khi đầy châm biếm về những khía cạnh mà chúng ta thường coi là bình thường, như sự tiến bộ, hạnh phúc và ý nghĩa của cuộc sống hiện đại. Điều đặc biệt ấn tượng là cách ông thách thức các nhận thức phổ biến. Ông không ngại đặt câu hỏi về ý nghĩa của các thành tựu mà loài người đã đạt được, từ Cách mạng nông nghiệp đến Cách mạng khoa học và thậm chí là sự phát triển của chủ nghĩa tư bản và toàn cầu hóa. Những câu hỏi như: “Chúng ta có thực sự hạnh phúc hơn tổ tiên săn bắn hái lượm?” không chỉ khơi gợi tư duy phản biện mà còn đẩy độc giả vào một cuộc đối thoại nội tâm sâu sắc.

Tuy nhiên, cuốn sách Sapiens cũng không tránh khỏi những tranh luận. Một số người có thể thấy ông quá bi quan hoặc thậm chí là hoài nghi về sự phát triển của con người. Nhưng chính sự hoài nghi đó đã làm nên giá trị của tác phẩm, nó buộc chúng ta phải đối mặt với những sự thật khó chịu và từ đó, nhận thức rõ hơn về hành trình của loài người. Nhìn chung, quyển sách Sapiens: Lược Sử Loài Người không chỉ là một cuốn sách lịch sử mà còn là một bài luận sâu sắc về nhân loại, một lời nhắc nhở về những gì chúng ta đã đạt được và những gì chúng ta có thể đánh mất. Đọc Sapiens: Lược Sử Loài Người là một trải nghiệm tinh thần, mở rộng tầm nhìn và thách thức những niềm tin cá nhân để chúng ta có thể hiểu rõ hơn về bản chất và tương lai của chính mình.

Tóm tắt bởi: Minh Thư - Bookademy

Hình ảnh: Minh Thư

--------------------------------------------------

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.