​Xin kể 3 câu chuyện xin việc của bản thân để mọi người tham khảo. Không phải chuyện thần thánh cao siêu, chỉ là biết cách xin việc khác một tí là kết quả sẽ khả quan hơn nhiều. Vì không phải cứ apply mù quáng qua các trang tuyển dụng, rung đùi, chờ việc là nó sẽ rụng TT.TT Sự thật phũ phàng hơn thế nhiều: Chờ quài, hổng thấy việc đâu.

Chuyện 1: Ăn gì cũng được. Phải ăn liều

Hồi đầu năm 2, vì muốn có việc ở Mỹ nên bét lắm cũng phải kiếm được một cái việc gì đấy bèo bèo trong trường để làm, vừa có lương, vừa có cái số Social Security Number (SSN) như CMND của mình để mà nộp đơn đi mấy chỗ khác. Vì đơn tuyển ai cũng hỏi SSN là gì để quản lý. Cách dễ nhất là có việc trong trường rồi mới ra ngoài kiếm việc hay thực tập là vì vậy. Thế là cũng te te tới Career Fair (Triễn lãm nghề nghiệp) của trường, đưa resume khắp các office cần người trong campus chờ được gọi. Nhờ thầy advisor mến thương viết cho recommendation letter để có tiếng có miếng tí mà thầy bận quá sau 1 tuần mới viết xong.

Lúc vừa có cái letter thì có 1 chỗ email… từ chối TT.TT Mà chỗ đó là cái chốn ưng nhất :<

Bỏ cái letter uổng quá nên không cam lòng. Rejection email được gửi từ thư ký, nên bấm bụng mò website của trường xem văn phòng đó thầy nào đang cầm trịch để lấy email của thầy mà bắn thẳng cái recommendation letter tới. Nói chung là giả ngu như chưa có cái rejection email nào hết, hồn nhiên gửi thầy recommendation letter của em, hy vọng sẽ được làm việc trong office của thầy và phụ thầy cái chi chi đó. Chúc thầy cuối tuần vui vẻ.

Hôm đó là sáng thứ 6.

Trưa hôm đó thư ký alo lên văn phòng phỏng vấn.

Chiều có job ở Office chuyên advise mấy programs sau Đai học như Y, Nha, Dược Luật của trường XD

Chuyện 2: Hết ăn liều

Có job trong trường rồi, giờ phải tiếp tục kiếm job đàng hoàng ở bên ngoài. Năm 3 mà không có professional internship thì tới năm 4 không có một cái mống gì trên resume là cuộc đời lên bàn thờ luôn … Thế là đêm nào cũng mò mẫm tìm internship trên mấy trang tuyển dụng: indeed.com, internships.com, looksharp.com, etc. Vì trường bé nên database toàn job gần trường mà không có xe để đến làm, job cũng được list ít nên rất là desperate.

1 tuần search và search.

Cảm tưởng như mấy tháng ngày tìm trường, đọc website, scholarship info ùa về mà muốn lăn ra chết. Vì experience lúc đó chỉ toàn làm non-profit, có 1 ít management skill còn technical knowledge về marketing, finance thì hem có. Nên internship cái nào hao hao administrative/business development (sales) là cứ thế mà lao vào. Lúc đó viết mấy chục cái cover letter cho các loại ngành, nhờ bạn bè proofread 1 loạt, shoot 1 bầy, 2-3 tuần liên tục thì có được 1 chỗ ok. Nhưng lần này không nộp đơn online qua cái trang tuyển dụng nữa. Đứa nào cũng apply qua đó thì mình cũng bơi bơi trong trỏng, biết ngày nào được recognize. Quyết tâm tìm cho ra email của HR để shoot thẳng.

Chỗ này là creative branding boutique (boutique = small agency). Thế là lao vào research thêm, website chưa có, chỉ có 1 article trên Financial Times bảo là công ty con của Havas Worldwide, chuyên nghĩ new names cho các công ty khác. Choa mẹ ơi có để email của Creative director ở dưới bài báo. Stalk tiếp LinkedIn của CEO, nhìn vào mà lạnh mồ hôi hột. Cái tên Access, Excel, Xbox là sếp nghĩ ra đó hở… Hoy, có email thì bắn luôn resume và cover letter.

Hai hôm sau Creative director đẹp xinh đá email qua HR, làm phone interview. Phone interview hỏi kĩ mấy thứ đã làm trong resume rồi hẹn bữa tới phỏng vấn trực tiếp.

Ngồi nghĩ trước câu hỏi người ta sẽ hỏi gì:

Thế nào người ta cũng hỏi sao vừa học Business vừa học Art =.=’

> Sẵn công ty làm branding: dạ phải vừa có business acumen, vừa có aesthetic ability để create beautiful brand idenity.

Thế nào người ta cũng hỏi sao chọn cty người ta và mình có thể làm được gì để giúp

> Job description biểu giúp công ty kiếm thêm contact khách hàng, manage account thì chỉ ngược lại những việc đã làm trên resume để chứng minh mình đã làm được những việc này, mình có tương tác tốt với con người, quản lý project, etc.

Thế nào người ta cũng hỏi mấy câu creative vì đây là creative agency, hic, mấy cú đó thì… chịu. Chỉ có thể dựa vào kiến thức tổng quát, và thường thì người ta sẽ cho mình 2 lựa chọn tiến thoái lưỡng nan, tip của mình là hãy đưa ra option thứ 3. May mắn cũng là một yếu tố nhưng phải có sự chuẩn bị thì may mắn mới đáp. Chuẩn bị ở đây là mưa dầm thấm lâu, xem TED talk (mấy cái weird topics về sciences for example, etc.) & đọc báo nhiều. (Mình đọc truyện ít, news nhiều hơn).

3 câu hỏi creative mà mình đã ăn phải trong cuộc phỏng vấn với HR là:

1.      1. Think of a new name for Xbox (Nghĩ tên mới cho Xbox)
> hic, cái này là core business của agency, mà hổng ngờ nó biểu rename tên CEO đã từng nghĩ ra… Cho 2′.
Ngồi nhìn mặt HR bí quá xin HR giấy để vẽ nhăng cuội. Rồi quăng đại cái tên SJay (Doodle lúc đó ra cái nét dòm na ná..)
Sau này hỏi HR có tên đó nghe ngu không, HR bảo xem creative process của mày ntn thôi, không judge vì mỗi cái tên nghĩ ra đều có committee đánh giá hết theo nhiều tiêu chí khác nhau.
 

2.      How many windows are there in Manhattan (Bao nhiêu cửa sổ ở Manhattan)
> mấy câu này bẫy ai cũng biết rồi. quăng ra con số nào là chết ngay nên hỏi ngược lại HR:
“What defines a window? If it’s something that can reflect light, i’d say infinite. Your eyes can be windows. So do your glasses.” (Định nghĩa cửa sổ là gì ? Nếu là những thứ phản chiếu ánh sáng, tôi nghĩ là vô số. Đôi mắt cũng là cửa sổ. mắt kiếng của HR đang đeo cũng là cửa sổ)
 

3.     2.  Which comes first ? Chicken or Egg (Con gà và cái trứng, cái nào trước)
> Cái này cảm tạ trời đất hôm trước có xem cái TEDtalk :”Building a dinosaur from a chicken” (Tái sinh khủng long từ gà) thì mới biết là gà là giống khủng long có cánh, còn khủng long thì hem có cánh. Tóm lại là chung nguồn gốc tổ tiên. Nên Con gà hay quả trứng, phán luôn là khủng long có trước, quăng một mớ thông tin như trên để giải thích.
Cho 2 sự sự chọn, trả lời phương án thứ 3 là vậy.

Cuối cùng là đậu vào vị trí Busines development của Brand Acumen.

Chuyện 3: Connection

20% việc làm được quăng trên các trang tuyển dụng vậy thì 80% việc còn lại tìm ở đâu ?

Câu trả lời đúng với MỌI NƠI, cả Mỹ, cả Việt Nam, Tây Tàu là từ các mối quan hệ – connection.
Mình tìm ứng viên cho công ty cũ mình biết. Mỗi lần đăng 1 tin tuyển dụng là phải trả tiền, kể cả có miễn phí thì luôn luôn có 100+ đơn ồ ạt đổ vào. Như Google có 1 triệu đơn thì ai mà lọc cho nổi ?! Nên phải có internal referal thì mới có thể speedup để được phỏng vấn là vì vậy. Và phải làm việc chung với mọi người tốt thì sau này người ta làm ở chỗ khác, biết cách làm việc và khả năng làm việc của mình rồi sẽ refer mình lên sếp người ta, quăng thẳng resume của mình cho HR luôn.

Connection gần nhất là bố mẹ anh chị em. Nhờ ba mình nói cho đối tác, cô ấy nhận resume của mình và chuyển cho HR. HR xem xong chuyển lên cho CEO. Rồi squeeze mình vào 1 cuộc phỏng vấn thành thật nhất từ trước tới giờ.

“Thế mạnh mà mạnh nhất của em là gì ?”

Erh… cho em 3 points thì dễ giờ biểu pick, cái nói đại là client-facing, thích nhìn mặt người ta (để cãi lộn). Rồi cũng point tiếp mấy việc đã từng làm về bảo hiểm hàng hải tại công ty mến thương của ba từ đầu hè để còn thể hiện có miếng kiến thức chuyên môn tại đang nộp cho cty bảo hiểm –.–

“Thành thật bên chị chưa có chương trình nhận thực tập sinh bây giờ, đang chờ chương trình được phát triển thêm với bên vùng để nó thực sự hiểu quả. Không muốn em bị vứt vào một xó rồi không có ai chỉ dạy thì uổng quá. Nên chị cố gắng thuyết phục cô CEO và cổ cho em 3 sự sự chọn: Business Communications, Legal & HR. Nếu em chọn 1 trong 3 thì may ra cổ mới consider”

Dui quá, chọn luôn Legal.

“Dạ chị cho em biết vào Legal em làm gì đi chị?

“Thực ra anh Head rất bận nên giờ chưa có JD cụ thể mảng nào ai làm gì đâu em…”

Rồi nghe hiểu luôn, chuyện của các office nào cũng bề hề việc làm không hết, không có ai rảnh rang take a step back để restructure để mọi thứ gọn gàng. VietAbroader cũng đang cần người organize lại đó. Ai có thể improve được project nào thì mình hốt về làm Chair nè :(((….

“À dạ vậy chưa có gì cụ thể thì em vào em phụ … organize lại cũng được.” YOLO luôn chị, có việc là em nhận à.

Thấy chỉ dễ thương quá, sẵn đang nói chuyện với Head of HR nên … quảng cáo Hội thảo nghề nghiệp luôn, “chị muốn reach out đến mấy bạn overseas hơm, mới vừa rồi em có làm việc trực tiếp với HR của Nielsen, Tiki, Vingroup làm info session về công ty của họ nè, có gì năm sau em liên hệ xin… tài trợ cho hội thảo nha chị :”> ” (Mặt dày mặt dày)

Rồi cái chỉ khoái quá, “thôi em ơi, em qua phụ chị luôn đi em”

Vậy là có internship ở AIG Vietnam, 2 divison: HR + Legal.

Tóm tắt lại ngắn gọn chứ lúc đó nói thiệt cũng không biết đời sẽ đi về đâu (tới giờ cũng vậy vì chưa ra trường mà : < ). Nhưng mà cả ngàn cơ hội phải try cho hết, chỉ cần 1 chỗ hốt là mình được rồi! Nên cứ phải cố gắng MỌI LÚC để có được 1 cơ hội ngàn vàng đó.

Cố gắng lên các bạn! Chăm chỉ LinkedIn xem profile của những người đang làm tại công ty mà mình thích xem resume trước đó người ta đã làm gì để có được vị trí hiện tại. Ngâm cứu xong đừng mủi lòng nếu thấy mình bèo bọt. Mỗi lần thấy resume của các anh chị làm consultant là mình thấy mình thật ngu TT__TT, nhưng mà mình phải làm chuyện cần làm, cố gắng mỗi ngày, bớt ganh tỵ thì mới tiến bộ được.

Cái gì không biết thì Coursera (học Data Analytics, Branding, Marketing), Management Consulting Prep (trang này do 1 anh du học sinh Việt Nam ở McKinsey lập đó, siêu giỏi), Breaking Into Wallstreet, đọc blog của các expert & Youtube (học advanced Excel, không biết cái gì hỏi cái có người làm video trả lời).

Quora cũng là một trang rất hay để có lời khuyên sáng suốt về mọi lĩnh vực. Ví dụ như câu hỏi này nè:“Việc làm thường ngày của một consultant ở McKinsey/BCG/Bain là gì? Phải hiểu rõ việc mình xin vào thì mới win được offer.

Mình và các bạn trong BTC Hội thảo nghề nghiệp VACC 2015 vừa rồi có làm 1 chuỗi video (1 cái có 5′ hà) để giúp các bạn nào chân ướt chân ráo kiếm việc, viết resume & phỏng vấn hiệu quả. Mọi người nên xem, vì mình chưa chắc cái gì cũng biết hết đâu : )

 Một vài lời khuyên cá nhân cho các bạn sinh viên Việt Nam khi viết resume

Mình vẫn thấy một số resume của các bạn nộp còn màu mè. Thông tin thì ít mà hình thì nhiều :S Cái này hơi nguy hiểm. Nên từ năm 2 là mình nghĩ các bạn nên xin việc ở chỗ nào quen để có thể cạnh tranh hơn khi tới năm cuối Đại học.
Năm nhất thì làm ngoại khoá năng nổ vào để còn có miếng làm bàn đạp cho năm 2-3. Phải đi từ nhỏ đến lớn. Cái đùng không thể bước vào big firms được nếu không có kinh nghiệm ở những vị trí tương tự ở smaller companies.

Nộp cho công ty nước ngoài thì resume nên clean & neat chứ không cần có hình của các bạn trên đó. Đơn resume mẫu trên playlist ở trên có trình bày rõ ràng đầy đủ để các bạn tham khảo. Còn resume của mình thì tại đây.

Có LinkedIn profile. Bạn mình làm ở Tiki có nhắn nhủ những ai không có LinkedIn là xem như rớt từ vòng giữ xe vì nếu nghiêm túc kiếm job, ai cũng có LinkedIn để network, để tìm hiểu những người đi trước profile họ ra sao, đọc thông tin những bài báo về ngành được viết bởi CEO, managers, xem tin tức tuyển dụng của công ty bạn muốn, etc.

Mình không đủ trình độ thánh thần để có thể trả lời hết những câu hỏi tại sao vẫn chưa có job của thế gian vì nghề còn là cái nghiệp nữa, nhiều khi không thích vẫn cứ gặp, và nhiều khi cái mình giỏi không phải cái mình thích làm như một nghề. Cũng giống như mình thích vẽ và giỏi critique design nhưng mình làm nghề chỉ vẽ vời thì mình không hợp. Mình không nghĩ mình thích đọc nhiều và viết nhiều. Nhưng mà làm việc nhiều thì mới biết mình có thể chịu được việc đọc và viết. Và moi móc được dòng nào đắt giá là ah hah! Đó cũng là lý do sao chọn làm ở mảng Legal.

Chúc các bạn tìm được con đường của mình với sự chuẩn bị và suy xét kĩ lưỡng giữa chỗ nào học được nhiều & chỗ nào nghe ngon mà hổng dạy được cái chi hết.

Tác giả: Nguyễn Bảo Trường An

Hiện tại là cựu sinh viên, tốt nghiệp tại Mỹ (Adelphi University, NY). Chuyên ngành Quản trị (Management) và Mỹ thuật (Fine Arts)

Link bài gốc: Job ơi, Job đâu rồi

Xem thêm nhiều bài viết của tác giả tại:  http://mstruonganh.com.

Follow Facebook Authority - Cộng Đồng Tác Gỉa Chuyên Sâu để đọc thêm các bài viết mang tính chất chuyên sâu thuộc nhiều lĩnh vực/ chủ đề khác nhau từ các tác giả là Blogger/ Author đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam