Thủy Ngân Trịnh@Triết Học Tuổi Trẻ
5 năm trước
[THTT] Câu Chuyện Tiếng Anh - Làm Sao Để Chinh Phục IELTS Reading 9.0? (Phần 1)
Dù bạn có làm ngơ hay phủ nhận tầm quan trọng của
chứng chỉ IELTS đối với sự thăng tiến của bản thân trong xã hội cạnh tranh hiện
nay thì đó vẫn là sự thật. Chỉ là…cao trào chưa xuất hiện nên bạn vẫn cảm thấy
thong dong.
Ba mình là một công chức nhà nước, làm giáo viên cũng
hơn 20 năm, nhưng có biết được chữ tiếng Anh tiếng ung gì đâu. Mà không chỉ
riêng ba mình, cả thế hệ giáo viên 7x , 8x đời đầu (trừ giáo viên dạy Anh văn
ra) đều chung tình cảnh này. Ừ thì…cũng chẳng sao, cứ có chuyên môn lĩnh vực
mình dạy là đủ rồi. Nhưng bất thình lình mới đây, Bộ yêu cầu tất cả giáo viên
tiểu học phải có chứng chỉ Anh Văn B1 gì gì đấy, mình cũng không rõ loại chứng
chỉ theo khung Việt Nam. Thế là “đám người già” (mình mượn từ của ba mình) phải
kéo nhau đi học, mà các bạn biết đấy, ở cái tuổi không còn trẻ trung gì nữa mà
đi học một ngoại ngữ mới có dễ dàng đâu, vì khả năng nhạy bén của não bộ đã
giảm, vì cơ miệng đã quá cứng để phát âm chuẩn tiếng Anh trong ngày một ngày
hai. Mình kể chuyện người lớn để thức tỉnh các bạn trẻ ngày nay, chúng ta cái
gì cũng hơn, từ điều kiện sống, khả năng tiếp thu kiến thức đến nắm bắt xu
hướng, thế mà chỉ thua họ một điểm đó là “sự chịu khó”. Quay lại bối cảnh đất
nước những năm 70, hậu chiến tranh và đang chìm đắm trong thời bao cấp, cái ăn
còn không đủ huống chi đến những “món xa xỉ” như học Anh văn, chưa kể nhà nào
có điều kiện khá giả lại cho con cái đi học tiếng Nga là chính. Một thời đại
xám xịt của đất nước kéo theo nhiều hệ lụy và thiệt thòi cho cha anh chúng ta,
vậy mà sống trong thời đại no ấm, đủ đầy hiện nay, chúng ta lại không ngừng
than khổ và chán học.
Mình biết có một số bạn cũng quyết chí bỏ tiền đi học
trung tâm để lấy lại căn bản, để có động lực hơn là tự học, nhưng quyết tâm ấy
chỉ cháy được vài ba ngày rồi…đâu lại vào đấy. Giữa hứng thú nhất thời với
quyết tâm lâu dài khác nhau một trời một vực, các bạn cũng không thể chỉ dựa
vào thầy cô, đến giờ thì đi học (mặc dù cũng rất chăm đấy) nhưng về nhà lại
không hề đụng đến bài vở và viện lý do rất khó bắt bẻ là “quá bận và quá mệt”.
Thế nhưng có bao giờ bạn mơ thấy mình dõng dạc đứng thuyết trình tiếng Anh
trước sếp và đồng nghiệp? Có bao giờ bạn ước mình có thể giao tiếp trôi chảy
với bạn bè quốc tế? Có bao giờ bạn ngưỡng mộ thu nhập của một người vừa giỏi
chuyên môn vừa giỏi tiếng Anh? Mình nghĩ sâu trong thâm tâm các bạn rất muốn,
vậy thì đừng chỉ ngừng lại ở việc ngưỡng mộ phiên bản không có thật của chính
mình mà hãy biến mình thấy phiên bản đó: Học tiếng Anh đi!
Giờ thì bạn có tí động lực nào chưa? Nếu có thì hãy
đọc tiếp những chiến lược làm Reading IELTS bên dưới nhé, còn nếu không thì bạn
có thể dừng tại đây, uống tách trà và tận hưởng cuộc sống dễ chịu của
mình.
-----
LÀM SAO ĐỂ ĐẠT 9.0 READING?
Chiến lược chung (General Strategies)
Khi bước vào một cuộc chơi hay một kì thi bất kì, điều
quan trọng nhất không phải là bạn có đủ kiến thức hay kĩ năng để tham gia không
mà là “phải biết luật chơi”, và kì thi IELTS cũng không ngoại lệ. Mình sẽ không
đề cập lại về giới hạn thời gian hay số lượng câu hỏi trong phần Reading mà là
các chiến lược hiệu quả nhất để “công phá” những quy định ngặt ngèo đó và hướng
tới mục tiêu cuối cùng là điểm số 9.0.
1. Khi được cho phép mở Booklet và bắt đầu làm
bài, điều đầu tiên bạn cần làm là xem lướt qua tất cả 40 câu hỏi và tiêu đề 3
đoạn passage, đừng bao giờ cắm đầu cắm cổ vào đọc bài trước và đợi làm xong
đoạn 1 rồi mới biết đoạn 2 là bài gì, dạng câu hỏi là gì.
Tại sao? Mình sẽ chỉ ra cho các bạn một số lý do quan
trọng:
- Dù nội dung bài đọc có hay đến cỡ nào hay chủ đề có
đúng “gu” của bạn đi chăng nữa, việc bạn mải miết đọc và hiểu 100% nội dung của
bài không có nghĩa bạn sẽ làm đúng hết tất cả câu hỏi của đoạn đó. Đối tượng
(Subject) bạn cần hướng tới là câu hỏi, còn bài đọc chỉ là phương tiện. Mà đã
là đối tượng chính thì chắc chắn bạn phải đọc ở khoảnh khắc mình tỉnh táo và tự
tin nhất để tìm hướng tiếp cận tốt nhất.
- Việc đọc lướt tất cả câu hỏi ngay trước khi đọc từng
đoạn văn giúp bạn có cái nhìn tổng quát và nắm gọn đề trong lòng bàn tay ở
những phút đầu tiên, từ đó tạo tâm thế chủ động và quản lý thời gian tốt hơn.
Hơn nữa, việc biết trước sự phân bố dạng câu hỏi và chủ đề của cả 3 đoạn rồi
thì bạn hoàn toàn có quyền lựa chọn đọc và làm trước đoạn nào mình cảm thấy dễ
và hứng thú hơn, đầu xuôi thì xác suất đuôi lọt cũng sẽ cao (ít nhất về mặt tâm
lý).
Ví dụ:
+ Passage 1: Title “The “Extinct” Grass in Britain”
+ Passage 2: Title “Keep the water away”
+ Passage 3: Title “What do babies know?”
Chỉ nhìn sơ qua tiêu đề thì bạn thấy có vẻ chủ đề đoạn
3 gần gũi với mình nhất và dung lượng câu chữ ngắn hơn nên quyết định sẽ làm
trước, thay vì đi từ 1 đến 3. Đó là tiếp cận theo hướng chủ đề, còn nếu như bạn
chả thấy cái nào dễ hơn cái nào thì cứ nhìn đoạn văn có nhiều câu “Gap Filling”
hay “MTCs” làm trước (strongly advise) vì dạng này siêu dễ làm, đừng khờ dại
lao vào những câu matching trước nhé.
- Lý do cuối cùng, không nhất thiết phải đọc hết bài
để trả lời hết câu hỏi, hỏi cái gì thì tìm đúng thông tin trong bài để trả lời
thôi. Thử tưởng tượng bạn mất một lần thời gian để đọc qua hết bài rồi, nếu kĩ
năng đọc của bạn nhanh thì không nói gì còn những bạn có vấn đề về từ vựng thì
quả thật rất vất vả, và…đọc xong rồi rốt cuộc bạn cũng không biết mình phải trả
lời cái gì trong khi trí nhớ ngắn hạn của mình rất tệ, lát nữa đến câu hỏi đó
bạn chỉ nhớ mang máng thông tin và chắc chắn phải đọc đi đọc lại nhiều lần à
mất thời gian. Ngược lại, việc đọc trước câu hỏi giúp bạn định vị và tập trung
đọc những chỗ quan trọng tốt hơn, tránh đọc chồng chéo và lãng phí thời gian
quý báu.
2. Đã là một IELTS learner thì đòi hỏi bạn phải
nắm rõ và sử dụng thành thạo 2 kĩ năng đắc lực, đó là “Skimming” và “Scanning”.
Chắc hẳn có bạn sẽ nghĩ mình đang lôi những điều cũ
rích trong sách luyện thi IELTS ra viết lại vì “skimming” và “scanning” là 2
thuật ngữ đầy nhàm chán. Đúng, mình cũng công nhận điều này, bạn có thể phớt lờ
và không nhất thiết phải làm theo tip này nếu như bạn đã ở trình độ master hoặc
có chiến lược khác tốt hơn. Nhưng từ quan điểm của một người học và dạy IELTS,
cũng đã từng thi được điểm tối đa phần Reading, mình vẫn “trọng dụng” hai kĩ
năng này như hai cánh tay trái và phải vì chúng không lý thuyết và thực dụng
như bạn nghĩ đâu, nhất là khi ta biết áp dụng chúng đúng lúc đúng chỗ.
Về phần định nghĩa, đơn giản bạn chỉ cần nhớ:
- Skimming: đọc lấy ý chính (main ideas)
- Scanning: đọc hay “rà” để tìm từ, cụm từ cụ thể
(specific words, information)
Sở dĩ bạn cần nắm vững 2 kĩ năng này vì chúng là tiền
đề để bạn áp dụng các tips cho từng dạng bài cụ thể mà mình sắp sửa đề cập. Nếu
như tóm tắt ngắn gọn thì skimming sẽ hỗ trợ trả lời nhanh những câu hỏi về
“main ideas” như Matching Heading, câu MTC cuối bài, thường là: “Which may be
another title of the passage?” hay “What is the main opinion of the author in
the passage?”, etc. Còn Scanning sẽ rất hữu hiệu để trả lời các câu hỏi rời
rạc, chỉ liên quan đến một lát cắt thông tin trong bài mà không cần đọc hết như
Sentence Completion, MTCs, T/F/NG, etc. 2 kĩ năng này không tồn tại độc lập mà
có thể được kết hợp khéo léo để giải quyết những dạng phức tạp hơn.
Chiến lược cho từng dạng câu hỏi (Strategies for
specific types of questions)
Mình cảm thấy phần thi Reading là phần thi đa dạng câu
hỏi nhất trong 4 kĩ năng. Để tránh không bị “khớp” khi làm bài thì buộc thí
sinh phải dành trung bình 2 tuần (mỗi ngày 2 giờ) để làm quen và luyện tập tất
cả dạng bài điển hình. Sau khi đã nghiên cứu kĩ các đề của Cambridge và Actual
Test, mình đã tóm tắt thành 7 dạng chính và 2 nhóm lớn (nếu các bạn tham khảo
các bài viết khác thì có thể họ phân loại chi tiết hơn và đặt tên cũng khác đi,
nhưng về bản chất vẫn là một).
Types of questions
Group 1
1. Sentence/Chart/Summary Completion (Gap Filling)
2. MTCs – Picking from a list
3. True/False/Not Given (Yes/No/Not Given)
Group 2
4. Locating Information (Matching ideas with the
correct paragraph)
5. Categorization (Matching each
statement/description/deed with the correct category)
6. Matching Heading
7. Matching each sentence with the correct ending
Mình xếp 3 dạng đầu chung nhóm không phải vì chúng có
điểm chung nào đặc biệt mà là chúng đều là các dạng riêng lẻ, còn nhóm 2 đều là
dòng họ Matching (Matching information; Matching category; Matching Heading;
Matching ending) và nhóm này được nhận định là khó hơn nhóm 1.
Vì không phải dạng nào nêu trên cũng làm khó được các
bạn nên mình sẽ chỉ xoáy sâu vào cách làm nhanh và hạn chế bẫy ở T/F/NG và nhóm
Matching.
True/False/Not Given hay Yes/No/Not Given
Thoạt nhìn có vẻ hai dạng này chẳng có gì khác nhau,
vậy bạn có từng thắc mắc tại sao người ra đề lại “đẻ” ra thêm một tên gọi khác
để làm gì? Người ra đề đều là các experts, scholars, họ đủ thông minh để giải
thích được lý do của mình. Thật sự là có sự khác nhau nhỏ như thế này:
- True/False/Not Given là dành cho đoạn văn mang tính
khoa học, nghiên cứu cao, khi hỏi về FACTS/ SCIENTIFIC INFORMATION
- Yes/No/Not Given là dành cho đoạn văn mang tính chất
chủ quan của người viết (thường có author trong câu hỏi), khi hỏi về OPINION,
IDEAS
Chúng ta chỉ dám thừa nhận ĐÚNG, SAI đối với tri thức
khoa học như Trái Đất quay quanh Mặt Trời, chứ đối với quan điểm của một người
thì chỉ có đồng tình hay không mà thôi, ví dụ như câu phát biểu“Cô ấy hát hay”,
giữa câu hỏi ĐÚNG hay SAI và câu hỏi ĐỒNG Ý hay KHÔNG ĐỒNG Ý thì bạn thấy cách
hỏi nào OK hơn? ^^
Vậy thôi đó, còn cách làm hoàn toàn tương tự. Phần lớn
mình thấy học sinh làm nhầm lẫn giữa False và Not Given rất nhiều còn giữa True
- False đều dễ dàng làm đúng. Điều này cũng rất dễ hiểu, thông thường người
Việt mình đi học từ tiểu học đến đại học cũng ít khi gặp đề thi tiếng Việt đọc
hiểu có phương án “KHÔNG CHO SẴN”, và cũng thông thường ta đánh đồng hễ thông
tin khác với những gì được cho đều là “SAI”. Còn bây giờ đọc hiểu tiếng Anh, có
thêm “NOT GIVEN”, và tất nhiên các bạn sẽ không thể tránh khỏi bối rối thế nào
là “NOT GIVEN”, và thế nào là “FALSE”? Nếu đem định nghĩa ra giải thích thì dễ
như ăn cháo, nhưng khi bắt tay vào làm bài thì các bạn mới vỡ ra nó “confusing”
cỡ nào. Vậy thì nhớ kĩ:
- Chọn FALSE khi và chỉ khi thông tin hoàn toàn “trái
ngược” với bài đọc. Mình nhấn mạnh từ “trái ngược” (opposite), không phải là
khác biệt.
- Chọn NOT GIVEN khi và chỉ khi thông tin đó hoàn toàn
không xuất hiện hay chỉ một vài chữ có mặt nhưng xét tổng thể nội dung vẫn hoàn
toàn khác biệt với bài đọc.
Đó là 2 căn cứ để bạn phân biệt được chúng, tuy rằng
làn ranh cũng rất mỏng manh. Thường đối với câu NOT GIVEN, exam makers sẽ không
dễ dàng ra cái gì từ trên trời rơi xuống để mà liếc qua bạn cũng biết nó khác
xa trong bài đâu, mà họ chỉ thay một vài từ nhỏ để biến nó thành một thứ khác
và nếu không tỉnh táo bạn rất dễ sa vào bẫy FALSE. Mình cũng từng chịu nhiều
bài học xương máu từ lỗi sai này.
Ví dụ:
- Statement: “The distance from the moon to the sun is
nearly 150 million km”
- Trong bài, bạn đã định vị được thông tin: “The Earth
is about 150 million km far from the sun”.
Vậy bạn chọn đáp án nào?
Chắc chắn sẽ có người chọn “FALSE” vì họ lí giải phải
là Trái Đất mới cách Mặt Trời gần 150 triệu km chứ đâu phải Mặt Trăng, mà đề
cho là Mặt Trăng, vậy câu này chắc chắn sai. Nghe cũng có lý vì họ đang lấy
“150 million km” làm chuẩn, nhưng muốn đúng phải là thế này: Trong bài cũng có
nói tới con số 150 million km kia, nhưng nó xuất hiện để chỉ khoảng cách từ
Earth đến Sun chứ không hề có chỗ nào đề cập khoảng cách từ Moon đến Sun, vậy
câu này là “NOT GIVEN”. Thậm chí khi bạn là một người có tri thức uyên thâm,
biết chắc khoảng cách từ Moon đến Sun là một con số khác đi nữa thì cũng không
thể chọn FALSE, vì chỉ dựa vào thông tin cho sẵn chứ không dựa vào kiến thức và
suy đoán cá nhân. OK, bạn hiểu chưa?
Vậy khi nào chọn “FALSE”?
Chỉ khi thông tin trong statement “opposite”với bài,
đại loại như “distance from the Earth to the sun is around 150 billion km”, lúc
này họ bóp méo thấy 150 tỉ km mất rồi, còn trong bài chỉ có 150 triệu thôi, rõ
ràng là sai.
Qua ví dụ nhỏ ở trên thì hy vọng bạn đã ngộ ra sự khác
nhau mình vừa nói. Chắc chắn khi làm bài thực tế thì sẽ có chỗ lắt léo và đánh
đố hơn nhiều. Và nhiều khi mình cũng rất ức chế vì đã làm theo phương pháp này
mà vẫn bị bẫy và sai đáp án. Nhưng yên tâm trường hợp đó không nhiều, xui lắm
thì gặp phải một hai câu như thế. Lý do là ở người ra đề, tư duy của mình và họ
bị chệch nhau một tí, đúng không nào? Điều đó không có nghĩa hễ làm sai là đổi
thừa người ra đề nhé, “tiên trách kỉ, hậu trách nhân”, bạn phải suy nghĩ thật
kĩ trước khi chọn, chọn sai thì phải tìm đúng chỗ trái ngược với nó, chọn “Not
Given” thì chỉ khi rà toàn bộ bài và hiểu hết mà vẫn không thấy, chứ không phải
mới đọc sơ, đọc ẩu thấy không liên quan là vội vàng làm “Not Given” cho khỏe.
Và cuối cùng là luôn luôn check lại những câu sai, vì sao mình sai? Có phải do
lệch tư duy hay do mình không hiểu hết? Cố gắng hiểu tư duy của người ra đề,
giải mã tư duy, tìm thấy sự logic trong cái phi logic, etc,
Một cái bẫy nữa cần lưu ý đối với dạng T/F/NG đó là
việc thêm thắt từ và paraphrasing. Kinh nghiệm là những câu nào không hề
paraphrase mà phần lớn y hệt câu tìm thấy trong bài thì đừng vội vàng chọn
TRUE, bẫy đấy. Lý do là không ai mà ra đề dễ thế, nếu câu nào cũng vậy thì
chẳng lẽ “READING COMPREHENSIVE” phải đổi thành “FINDING INFORMATION” rồi hay
sao? Họ có thể đổi một số quantifiers như sau: most, more, few, some, no,… hay
thêm một vài từ như: first, second, last… kiểu rất tinh vi để mà nhận ra.
Ví dụ: Statement “Nancy Athfield first discovered the
ancient remains in Cambodia.”
Trong bài cũng có nói Nancy discovered pla pla, giống
hệt, khác mỗi chữ “first”, cũng không biết first hay không nữa thì câu này phải
là “Not Given” chứ không phải “True”
Hoặc:
Statement “Most people in Kenya believed that they
were protected by a God”
Trong bài có nói “Some Kenyan people held a belief
that they were protected by a God” thì giữa “some” và “most” cũng là cơ sở để
các bạn chọn “False” được rồi.
Về paraphrasing, cái này thì chỉ có cách nâng cao vốn
từ vựng của mình để hiểu hết câu đề cho, đôi khi chỉ thay một cái tính từ mà
bạn không biết nó là synonym hay antonym của tính từ trong bài cũng sẽ đẩy bạn
mất đi nửa band điểm.
Đó là tất cả các tips tự mình đúc kết được qua quá
trình làm dạng bài này. Mình chỉ nêu ra lại các tips mình cảm thấy phù hợp và
có tính ứng dụng cao cho những bạn có target 9.0. Còn nếu như bạn chỉ cần 6.0,
7.0 thì cũng không cần nhớ quá nhiều tips đâu, tập trung xây nền móng vững và
làm những câu vửa sức mình là đủ rồi.
Bài đến đây cũng khá dài, mời các bạn đón đọc tips làm dạng Matching của mình ở bài đăng sau nhé.
---
Tác Giả: Trịnh Thủy
Ngân, Đại học Ngoại Thương CS2
Kết bạn và theo dõi facebook của tác giả tại
link: https://www.facebook.com/profile.php?id=100009566226395
--------------------------------
Bạn đam mê viết lách, nhận giải thưởng (tổng trị giá
21 triệu VNĐ / tháng, sách, chứng nhận Social Impact Awards) và muốn được tạo
thương hiệu cá nhân tới hàng triệu người trong cộng đồng của YBOX.VN? Xem chi
tiết tại link: http://bit.ly/TrietHocTuoiTre-Info
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Cuộc thi Triết học
Tuổi trẻ do Ybox đồng sáng lập và tổ chức. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn
nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Tên tác giả - Nguồn: Triết Học Tuổi
Trẻ". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp
nhận và phải gỡ bỏ.
----------------------------
Hợp Tác Cùng YBOX.VN Truyền Thông Miễn Phí - Trả Phí Theo Yêu Cầu tại http://bit.ly/YBOX-Partnership
716 lượt xem, 714 người xem - 736 điểm