“Bạn sẽ tự biến mình thành tù nhân của người khác khi lo lắng về suy nghĩ của họ.” – Lão Tử

Chúng ta vẫn thường ăn mặc sao cho bản thân đẹp đẽ trước mặt người khác mỗi khi đến phòng gym. Chúng ta tự hành hạ bản thân suy nghĩ lại về những cuộc họp vừa qua, lo sợ đồng nghiệp sẽ đánh giá mình kém thông minh và không đủ khả năng cho công việc. Chúng ta chỉ đăng tấm ảnh đẹp nhất trong hàng đống tấm sau khi đã chỉnh sửa thật kỹ để câu like, chứng minh chúng ta có ngoại hình và được yêu mến.

Cứ thế, chúng ta sống trong suy nghĩ của người khác.

Và càng lấn sâu, chúng ta càng tìm ra nhiều quy chuẩn để đánh giá bản thân khắc nghiệt hơn. Điều này khiến chúng ta không thoải mái với chính bản thân mình và cảm thấy tội lỗi bởi những thứ mình không đạt được. Bởi vì chúng ta sống phụ thuộc vào tiêu chuẩn của người khác.

Và nó khiến ta cảm thấy giả tạo, luôn đánh giá, lo lắng rằng mình không đủ giỏi, không đủ thông minh, không đủ xinh đẹp và không được nhiều người yêu mến.

Quên điều đó đi!

Sự thật là, chúng ta chẳng việc gì phải quan trọng hóa suy nghĩ của người khác. Suy nghĩ của họ chả là gì với chúng ta nhưng lại là tất cả với họ, từ quá khứ của họ, sự đánh giá, sự trông đợi, đến sự yêu thích và ghét bỏ của họ.

Tôi có thể đứng trước một đám đông và thuyết trình về bất cứ chủ đề nào. Một số người sẽ không thích cách tôi ăn mặc, một số lại thích. Một số sẽ không đồng tình với những lời tôi nói, số khác lại ủng hộ. Một số lại quên tôi ngay khi vừa rời đi, người khác lại có thể nhớ tôi đến vài năm. Một số sẽ ghét tôi vù tôi gợi họ nhớ đến người chị dâu khó ưa. Có người lại yêu mến tôi vì tôi gợi họ nhớ đến con gái mình. Có người sẽ hiểu được những gì tôi nói và cũng có người hiều nhầm.

Mọi phản ứng của họ đều sẽ trải qua thời khắc giống tôi lúc đó. Tôi sẽ cố gắng và thể hiện bản thân tốt nhất có thể vào lúc đó nhưng ý kiến và đánh giá của họ về tôi sẽ khác và tôi sẽ không để tâm.

Bạn có thể đang nghĩ “Nghe thì hay đấy. Nhưng làm thế nào để tôi không quan tâm tới suy nghĩ của người khác nữa?”. Chúng ta bắt đầu nhé:

1.Hãy nhận ra giá trị của bạn:

Biết được những điểm mạnh của bản thân như tìm được đèn khi bạn đang mắc kẹt trong rừng tối vậy. Một ánh đèn mập mờ vẫn có thể giúp bạn tới nơi bạn đến nhưng bạn sẽ bị vấp ngã hoặc lạc lối. Với một ánh đèn sáng, mọi quyết định của bạn như rẽ trái hoặc phải, đi lên hoặc xuống, đúng hoặc sai- sẽ rõ ràng và dễ hơn hẳn. Tôi đã không biết điểm mạnh của bản thân trong nhiều năm trời và cảm thấy lạc lối trong cuộc đời. Tôi không tự tin với các quyết định của mình và truy vấn bản thân về mọi lời nói và hành động. Sau đó, việc tìm ra những điểm mạnh của bản thân đã khiến cuộc đời tôi thay đổi. Tôi nhận ra “lòng trắc ẩn” là điểm mạnh lớn nhất của mình. Giờ đây khi mỗi khi chất vấn bản thân về các quyết định công việc dựa trên sự hài lòng của bố mẹ tôi điều mà là một gánh nặng lớn đối với tôi, tôi tự nhắc bản thân rằng “lòng trắc ẩn” không chỉ dành cho người khác, mà còn dành cho bản thân, và tôi có thể tự cho mình một chút không gian và quyền hạn.

Nếu bạn muốn trở nên dũng cảm và bền trí, đừng quan tâm tới suy nghĩ của người khác ở phòng gym kể cả khi bạn lo lắng và mặc đồ xấu hoắc đi tập. Nếu bạn bạn cần sự tĩnh tâm và muốn từ chối ai đó đang làm phiền bạn hoặc bạn đang bận, hãy làm vậy và không cần nghĩ họ họ sẽ đánh giá bạn là người ích kỷ. Nếu bạn muốn là chính mình và chia sẽ ý kiến cá nhân giữa đám đông, hãy làm vậy và biết rằng bạn đang sống đúng với giá trị và bản chất của mình.

Biết giá trị của bản thân và giá trị nào quan trọng nhất sẽ khiến ánh đèn của bạn sáng rõ hơn hết thảy.

2. Hãy dành sự quan tâm tới việc của bản thân:

Một cách khác để không quan tâm  tới suy nghĩ của người khác là phải hiểu rằng có ba loại chuyện trên đời. Đây là bài học tôi học được từ Byron Katie và tôi rất thích nó.

Đầu tiên là chuyện của Chúa. Nếu từ “Chúa” ở đây không hợp với niềm tin, tín ngưỡng của bạn, bạn có thể hiểu là Vũ trụ hoặc “tạo hóa”. Tôi thích “tạo hóa” hơn nên tôi sẽ dừng từ này. Khí hậu là chuyện của tạo hóa. Ai chết ai sống cũng là việc của tạo hóa. Cơ thể và nguồn gen của bạn cũng là do tạo hóa ban cho. Bạn không có chỗ trong chuyện của tạo hóa. Bạn không kiểm soát được nó.

Thứ hai là chuyện của người khác. Họ làm gì là việc của họ. Hàng xóm  nghĩ gì về bạn là việc của họ. Đồng nghiệp của bạn đến làm lúc mấy giờ cũng là việc của họ. Nếu người lái xe bên cạnh không đi khi đèn xanh cũng là việc của họ.

Thứ ba là chuyện của bạn.

Nếu bạn tức người lái xe đó vì giờ bạn phải đứng đợi một đợt đèn đỏ nữa, đó là chuyện của bạn.

Nếu bạn thấy phiền khi đồng nghiệp của mình đi làm muộn, đó cũng là chuyện của bạn.

Nếu bạn lo lắng về đánh giá của hàng xóm về mình, chuyện của bạn nốt.

Họ nghĩ gì là việc của họ, bạn nghĩ và cảm nhận như thế nào là chuyện của bạn.

Bạn đang xen vào chuyện của ai khi bạn lo lắng về cách ăn mặc của mình? Bạn xen vào chuyện của ai khi bạn lo lắng liệu câu chuyện của mình có được đón nhận tại bữa tiệc?

Bạn chỉ có một việc duy nhất để lo lắng mà thôi – chuyện của bạn. Suy nghĩ và hành động của bạn là hai thứ duy nhất bạn có thể kiểm soát trong cuộc sống này. Đó là sự thật.

3. Hãy làm chủ cảm xúc của mình:

Khi chúng ta để cảm xúc của bạn thân chi phối bởi ý kiến của người khác nghĩa là ta đang cho họ quyền chi phối luôn cuộc đời mình. Như thể chúng ta đã biến họ thành chủ nhân còn mình là thú cưng vậy và mỗi khi họ giật dây, ta sẽ cảm thấy hoặc buồn hoặc vui.

Bạn sẽ thấy buồn nếu có ai đó không quan tâm tới bạn. Có thể bạn sẽ nghĩ “cô ấy khiến mình cảm thấy như thế này bằng cách thờ ơ với mình” . Nhưng sự thật là, cô ấy không thể kiểm soát cảm xúc của bạn. Cô ấy thờ ơ với bạn và bạn gắn ý nghĩa lên hành động đó. Với bạn, như thế nghĩa là bạn chả là gì với cô ấy hoặc bạn không đáng để yêu mến, không đủ thông minh hoặc ấn tượng. Vậy là bạn cảm thấy buồn bực về cái ý nghĩa mà bạn đã áp đặt. Đó là phản ứng cảm xúc của bạn với chính suy nghĩ của mình. Khi ta cho người khác quyền kiểm soát cảm xúc của mình, ta đã từ bỏ việc kiểm soát cảm xúc của chính mình. Sự thật là, người duy nhất có thể làm bạn tổn thương là chính bạn mà thôi.

Để hành động của người khác không kiểm soát cảm xúc của bạn nữa, hãy thay đổi suy nghĩ. Cách này đôi lúc sẽ cần một chút sức lực vì suy nghĩ của bạn thường là tự động hoặc vô thức. Vậy nên sẽ mất chút thời gian và sức lực để tìm kiếm suy nghĩ nào đang kiểm soát cảm xúc của bạn,

Nhưng một khi đã làm hãy thử thách bản thân, chất vấn và chấp nhận nó. Cảm xúc của bạn sẽ phụ thuộc vào điều đó.

4. Hãy nhớ rằng bạn đang cố gắng hết sức:

Một trong những điều phiền phức nhất mẹ tôi từng nói là “Hãy cố gắng hết sức với tất cả những gì mình có.”

Tôi đã rất ghét câu nói đó.

Tôi đã có nhiều tiêu chuẩn cao về bản thân và tôi luôn nghĩ mình phải làm tốt hơn. Vậy nên khi tôi làm bản thân thất vọng, tiềm thức trong tôi trỗi dậy và trách mắng tôi về điều đó.

Bạn đã dành bao nhiêu thời gian cuộc đời để tự trách mình về những hành động ngốc nghếch mình đã làm? Hoặc đơn giản chỉ vì bạn muộn giờ làm? Hoặc bạn trông kỳ koặc?

Mỗi lần như vậy, bạn đã làm hết sức mình rồi. Lần nào cũng thế.

Đó là bởi vì mọi thứ chúng ta làm đều có một mục đích tích cực. Có thể nó không rõ ràng nhưng nó vẫn luôn hiện hữu,

Khi tôi đang viết những dòng này tại một quán trà ở Portland, Bang Maine, một khách hàng khác bước vào quán và hỏi loại trà nào có thể kết hợp với trà đen (vị trà ưa thích của tôi).

Anh ta không hề hỏi tôi nhưng tôi đã trả lời rằng trà nấm chaga có thể sẽ hợp vì nó có vị đất. Anh ta tỏ vẻ không hài lòng với tư vấn của tôi và quay lại quầy thu ngân. Tôi của trước kia hẳn sẽ coi chuyện này là một nỗi nhục lớn và sẽ tự đày đọa bản thân cả buổi chiều đó nghĩ rằng anh ta hẳn sẽ nghĩ tôi vô duyên và phiền phức.

Nhưng hãy xem xét lại những gì tôi có lúc đó:

-          Tôi đã cố để giúp người khác và đó là giá trị của tôi lòng tốt và sự trắc ẩn.

-          Tôi có hứng nói chuyện với anh ta.

-          Tôi có cảm giác lời khuyên của mình sẽ có ích.

-          Tôi mong muốn được chia sẻ với người khác có cùng sở thích.

Tôi đã làm hết sức với những gì mình có.

Vì tôi biết rằng tôi không hối hận. Tôi cũng biết rằng suy nghĩ của anh ta về tôi không phải là chuyện của tôi và tôi đã sống đúng với giá trị của mình.

Mặc dù tôi biết rằng theo, quan điểm của đối phương, xen vào cuộc nói chuyện của người khác và ép người ta nghe ý mình mà họ không hề yêu cầu có thể được nhìn nhận là vô duyên. Và sự vô duyên đi ngược lại với giá trị trắc ẩn của tôi.

Điều này dẫn tôi tới bài học thứ 5.

5. Ai cũng mắc sai lầm:

Chúng ta sống trong xã hội nơi ta không thường xuyên đề cập về cảm xúc của mình. Hóa ra, chúng ta lại cảm nhận những cảm xúc giống nhau và mắc lỗi cũng giống nhau.

Ngay cả khi bạn sống đúng với giá trị của mình, cả khi bạn bớt quan tâm chuyện của người khác, cả khi bạn đã làm hết khả năng của mình, bạn vẫn có thể mắc lỗi. Đó là điều hiển nhiên.

Vậy thì sao chứ? Tất cả chúng ta đều mắc lỗi. Bạn sẽ dễ dàng thông cảm cho bản thân mình hơn khi biết rằng tất cả mọi người cũng có cảm nhận giống bạn, tất cả đều mắc lỗi.

Cách duy nhất để vượt qua lỗi lầm là rút ra bài học.  Một khi bạn nhận ra bài học từ trải nghiệm đó, bạn sẽ không tái phạm nó nữa và bạn sẽ vượt qua.

Trong câu chuyện tại quán trà ở trên, tôi có thể đã ứng xử tốt hơn nếu đọc được ngôn ngữ cơ thể của anh ta và nhận ra anh ta chỉ muốn nói chuyện với người bán trà chứ không phải một người lạ.

Bài học như vậy đã được rút ra. Không hề phê phán, trách phạt bản thân gì ở đây.

Tôi đã từng làm rối tung chuyện một một cách thảm hại ở công ty cũ. Một người bạn và đồng nghiệp của tôi, những người đã làm việc nhiều năm ở đây, yêu cầu một chỗ đậu xe tốt hơn. Có người rời công ty và một chỗ đậu vắng, nhưng anh ấy đã không dùng nó. Anh bạn này quả là một người tốt nhưng văn phòng của tôi toàn những người “mau mồm mau miệng”. Tôi tưởng rằng một lá đơn kiến nghị có lối chơi chữ để giúp anh ấy kiếm được chỗ đậu xe sẽ tạo nên sự vui vẻ. Tôi đã không biết rằng nhiều người lại nhìn nhận nó hoàn toàn khác. Lá đơn từ một đơn kiến nghị đã bị biến thành đơn yêu cầu và nó khiến cả văn phòng tôi trở thành những con người tham lam và thích than vãn. Kết quả là sếp đã nghĩ tôi dùng vị trí của mình để ép buộc người khác ký vào lá đơn đó, sau đó đã gọi họp cả văn phòng và trách phạt, yêu cầu tình huống này sẽ không bao giờ tái diễn.

Tôi đã bị sỉ nhục!

Ông ấy đã không chỉ đích danh tôi nhưng hầu hết mọi người đều biết là tôi đã khởi xướng lá đơn đó. Tôi đã rất xấu hổ về bản thân mình.

Nhưng đầy là những gì tôi đã làm:

1.       Tự nhắc mình về những giá trị của bản thân. Giá trị của tôi là lòng trắc ẩn và vui tính. Tôi đã nghĩ rằng hành động đó của mình là tốt và có ích cho người bạn đó.

2.       Khi tôi phát hiện ra bản thân đang lo lắng người khác đang nghĩ về mình (mà tôi không thể chứng minh là họ có như vậy hay không), tôi đã nói với mình rằng mọi thứ tôi làm tôt nhất trong khả năng của mình rồi.

3.       Khi nhớ lại tình huống đó và gương mặt tôi đỏ lên vì ngượng, tôi tự nhắc bản thân kiểm soát cảm xúc và không để ký ức đó và suy nghĩ của người trong cuộc định hướng tới cảm xúc của mình.

4.       Tôi tự nhắc rằng lúc đó mình đã làm tốt nhất có thể rồi. Tôi có lòng muốn giúp bạn mình và có một ý tưởng mà tôi nghĩ vừa có thể tạo ra tiếng cười vừa có ích cho người bạn đó.

5.       Tôi thừa nhận mình mắc khuyết điểm. Tôi học được rằng phải cẩn thận hơn khi tạo ra một trò đùa vì cách nhìn nhận của mọi người sẽ khác nhau. Không phải ai cũng thấy tôi vui tính như chồng tôi. Giờ tôi có thể đưa ra những sự lựa chọn tốt hơn nhớ có bài học này.

Và sau cùng, câu  chuyện này đã hoàn toàn rơi vào quên lãng.

Hãy nhớ rằng, ngừng lo lắng về suy nghĩ của người khác sẽ hoàn toàn thay đổi cuộc đời bạn.

------------------------------------------------------

Tác giả: Sandy Woznicki

Link bài gốc: 5 Powerful Mindset Shifts to Stop Worrying About What Other People Think
Dịch giả: Lê Ngọc Anh - ToMo - Learn Something New 
(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Lê Ngọc Anh - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày!
(***) Trở thành Cộng tác viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: https://bit.ly/ToMo-hiring.