Theo nhà nhiếp ảnh Jimmy Nelson, dự án Before They Pass Away (tạm dịch: Trước khi họ ra đi mãi mãi) đã được tiến hành từ 30 năm trước khi anh bắt đầu đi qua đất nước Tây Tạng. Đó cũng là thời điểm ông quyết định ghi hình lại những bộ lạc cổ đại cuối cùng bằng chiếc máy quay 50 tuổi đời của mình. Nelson sau đó đã dành tận bốn năm chu du khắp thế giới để chụp ảnh về 31 bộ lạc khác nhau, được cân nhắc theo mức độ quan trọng về mặt địa lí, truyền thống và thẩm mĩ. Ông cũng đã dành ra hai tuần trong mỗi đợt chụp hình để học hỏi chút ít về truyền thống, cách ứng xử và niềm tin của những tộc người này.

Hiện tại, hình ảnh của mỗi bộ lạc đều được đề ngay ở trang bìa của cuốn sách nhiếp ảnh Trước khi họ ra đi mãi mãi. Trong đó, ông viết, “Tôi luôn mơ ước về việc bảo tổn những nền văn hóa cổ đại bằng việc nhiếp ảnh”, “Không vì muốn dừng lại những thay đổi đang xảy đến – vì tôi biết mình không có khả năng đó – mà để tạo ra một tài liệu hình ảnh để nhắc nhở mọi người và những thế hệ kế tiếp về vẻ đẹp của cuộc sống thanh khiết và thành thực”. Trong bài này, chúng tôi sẽ khái quát qua cuốn sách của ông và một số nền văn hóa ông đã tiếp cận.

Ảnh: Người Kazakhs thuộc tỉnh cực tây tại Bayan-Ölgii, Mông Cổ, là một nhánh người Thổ Nhĩ Kì bắt nguồn từ khu vực phía nam tại Trung Á từ thế kỷ thứ 15. Hầu hết những người Kazakhs trong vùng núi non và hẻo lánh này phụ thuộc vào nguồn thực phẩm từ thú rừng để tồn tại, họ sử dụng kỹ thuật săn bắn có từ thời cổ đại để săn thỏ, chuột marmot, cáo và sói bằng việc sử dụng đại bàng hoàng kim trong khi ngồi trên lưng ngựa

Himba là một bộ lạc cổ đại với dân số ước tính từ 20,000 tới 30,000 người, họ sống gần con sông Kunene tại phía đông bắc Namibia và tây nam Angola. Họ được biết đến với chiều cao đáng nể, mảnh dẻ, sống theo kiểu bán du mục. Đa số sống và ăn mặc theo truyền thống từ thời cổ đại và nói tiếng Herero – một ngôn ngữ có từ thế kỷ thứ 16. Người Himba sống trong các túp lều hình nón được tạo nên từ cây nhỏ, lá cọ và bùn đất. Nếu đồng cỏ cằn cỗi, cả ngôi làng sẽ di cư sâu vào đất liền và mang theo gia súc trong khi phụ nữ, trẻ em và người già ở lại nơi ở chính.

Lịch sử của xấp xỉ 5.5 triệu người Tây Tạng bắt nguồn từ khoản 4,000 năm trước, trong đó, tôn giáo luôn giữ một vai trò cốt yếu trong nền văn hóa.

Nenet là một bộ lạc du mục với dân số lên tới hơn 10,000 người. Họ chăn thả hơn 300,000 còn tuần lộc tại khu cận bắc cực của Siberia, một trong những khu vực ít người sinh sống nhất trên thế giới, nhiệt độ tại đây rơi vào khoảng -58 độ C trong mùa đông và có thể đạt tới ngưỡng 95 độ vào mùa hè. Cùng với cuộc di cư hàng năm dài 600 dặm, người Nenet cũng di chuyển những đàn tuần lộc đông đúc từ những bãi cỏ hè phía bắc tới những bãi cỏ đông phía nam tại Vòng Cực Bắc dưới dạng một đoàn di cư dài tới 5 dặm. Tuần lộc cung cấp nguồn thực phẩm, chỗ trú, quần áo, phương tiện, nghi lễ và cả phương tiện để giao lưu qua lịch sử truyền miệng của người Nenet. “Người Nenet tin rằng con người và tuần lộc đã có một khế ước, trong đó, tuần lộc mang tới sự chu cấp và di chuyển trong khi con người hỗ trợ chúng trong các cuộc di cư theo mùa và bảo vệ chúng khỏi thú săn mồi” Nelson cho hay.

Bộ lạc Ni – Vanuatu bao gồm những người Melanesia, sống tại một chuỗi gồm 83 hòn đảo tại phía tây nam biển Thái Bình Dương. Mỗi hòn đảo lại có một ngôn ngữ, tập tục và truyền thống riêng biệt. Bên cạnh đó, lễ hội Toka được tổ chức trong ba ngày trên hòn đảo Tanna là một trong những lễ chào mừng quan trọng nhất của Vanuaty. Sự kiện này được dùng để tưởng niệm sự kết thúc của cuộc chiến giữa các tộc người và là một biểu tượng cho tình hữu nghị, đồng minh giữa những tộc người khác nhau. Trong suốt lễ trao đổi quà, có tới 2,000 người tham gia cố gắng tặng nhiều hơn người khác bằng những phần quà giá trị, những điệu nhảy hoặc các món trang điểm lộng lẫy.

Ngày nay, đa số người Maori thậm chí còn có thể nói được rằng họ là hậu duệ từ bộ lạc nào. Truyền thuyết cho rằng mỗi bộ lạc đi tới các hòn đảo bằng các con thuyền đơn lẻ từ quê hương tại Polynesia. Những chuyến hành trình giúp người Maori trở thành những nhà mạo hiểm can đảm, tháo vát và định hướng tốt. Vì sự cô lập trong hàng thế kỷ, người Maori đã thiết lập được một xã hội riêng biệt với nghệ thuật đặc trưng, ngôn ngữ riêng biệt, và thần thoại độc nhất. Hiện tại có khoảng 650,000 người Maori đang sinh sống tại New Zealand, họ đã hoàn toàn tiếp thụ nền văn hóa hiện đại tại đây nhưng vẫn duy trì được tập tục truyền thống của mình.

Người Ladakh – mang nghĩa vùng đất đi qua – sống trong những thung lũng giữa dãy Himalaya và Karakoram.  Trong suốt cuộc di cư từ Tây Tạng của mình vào hơn 1,000 năm trước, người Ladakh đã làm choáng ngợp nền văn hóa bản địa và thiết lập cội rễ của mình tại Leh, thủ phủ của Ladakh. Lịch sử hoàng gia của người Ladakh có nguồn gốc từ 300 năm trước công nguyên và hiện tại những con người đó vẫn sống tại Leh, tuy nhiên, sự hiện diện của gia đình hoàng gia chỉ mang tính hình thức kể từ khi Ấn Độ giành được độc lập vào năm 1947. Người Ladakh có cả một kho tàng văn học dân gian trù phú, nổi bật với những bài hát và những huyền thoại, một trong số đó có nguồn gốc từ kỷ nguyên tiền Phật giáo.

Người bản xứ tại Papua New Guinea là một trong những hỗn thể đặc biệt của thế giới. Người bản đại được cho rằng đã chuyển tới sống tại hòn đảo này hơn 4,500 năm trước. Một trong những bộ tộc cổ xưa nhất, tộc Asaro, bao phủ bùn đất lên cơ thể, đeo mặt lạ và thường mang theo giáo.

Vùng Pampas tại Argentina là nơi có những đồng cỏ, hoa dại và thảo dược, đêy cũng là nhà của người Gauchos. Bộ lạc này đã cưỡi ngựa lang thang suốt các đồng cỏ kể từ đầu những năm 1700, trong khi vùng đồng bằng bị chiếm bởi các loài gia súc hoang dã, được mang tới Nam Mỹ bởi tay xâm chiếm người Tây Ban Nha Perdo de Mendoza vào năm 1538. Một vài người cho rằng cái tên “Gaucho” bắt nguồn từ chứ “Mapauche cauchu” có nghĩa là “lang thang”. Người Gaucho là những kẻ cô đơn, họ cứng rắn và gần như không chịu thương lượng. Nhưng họ lại được biết tới với sự tốt bụng khi chi sẻ thức ăn hoặc chỗ trú cho những người khác. Trò tiêu khiến của người Gaucho bao gồm đánh bạc, uống rượu, chơi đàn và hát về kỹ năng săn bắn, chiến đấu và làm tình.

Bộ lạc Mursi sống trong thung lũng Great Rift ở phía tây nam Ethiopia gần biên giới Kenya có số người khoảng 4,000. Họ cũng là một bộ lạc chăn nuôi du mục và có ngôn ngữ riêng của mình – tiếng Surmic, Mursi. Họ thực hiện các nghi lễ đặc trưng, trong đó nổi tiếng là việc phụ nữ đeo các đĩa đất sét ở môi dưới. Vào tuổi 15, các bé gái được tạo khuyên môi, sau đó, các lỗ khuyên đó sẽ được kéo giãn để tạo đủ khoảng trống cho việc đặt chiếc đĩa môi.

Người ta cho rằng chiếc đĩa được phát mình để khiến phụ nữ Musi trở nên ít cuốn hút hơn đối với những kẻ buôn nô lệ. Trong bộ lạc ngày nay, độ lớn của chiếc đĩa thể hiện cho giá trị của cô dâu khi cưới hỏi, chiếc đĩa càng lớn, bên nhà trai càng phải mang nhiều gia súc hơn để dùng làm sính lễ. Để một thanh niên trẻ trong bộ lạc có thể đạt được yêu cầu cưới xin, sở hữu gia súc và có con, họ phải đối mặt với một thử thách đặc biệt được gọi là lễ “nhảy qua bò tót”, trong đó, bò được xếp thành hàng, mỗi cậu trai trẻ sẽ cởi bỏ hết quần áo, chạy trên lưng hàng bò đó 4 lần mà không được ngã. Việc thành công sẽ mang tới cho anh ta quyền cưới hỏi.

Trong suốt cảnh tượng đó, người trai trẻ sẽ được cổ vũ bởi những người phụ nữ trong bộ lạc bằng các điệu nhảy và tiếng hát.

-------------

Tác giả: Ousideonline.com

Link bài gốc: The World’s Oldest, Most Beautiful Cultures Preserved Through Photographs

 Dịch giả: Hùng Vũ - ToMo - Learn Something New

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Hùng Vũ - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày!

(***) Trở thành Cộng tác viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: http://bit.ly/ToMo-hiring.